Halk Sağlığı Müdür Vekili Dr. Mehmet Karakaya; 9 Mayıs ‘Dünya Çölyak Günü’ dolayısıyla farkındalık oluşturmak amacıyla bir açıklama yaptı.

Dr. Mehmet Karakaya açıklamasında, Çölyak Hastalığı ile ilgili olarak önemli bilgiler verdi:

ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?

Çölyak hastalığı (Gluten Enteropatisi), bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus (tüysü oluşumlar) denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir alerjik sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan gluten isimli bir protein neden olmaktadır.

ÇÖLYAK HASTALIĞI HANGİ YAŞLARDA GÖRÜLÜR?

Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Ailevi kalıtım söz konusudur. Hastalık yaşamının her hangi bir bölümünde ortaya çıkabilmektedir. Bazen çölyak hastalığı, bir ameliyat, doğum sonrası gebelik sürecinde, viral enfeksiyon ya da şiddetli duygusal stresten sonra tetiklenebildiği gibi direkt çölyak hastalığı tablosuyla da ortaya çıkabilir. Çölyak hastalığı literatürde; çocukluk, ergenlik, orta yaş ve yaşlılıkta ortaya çıktığı görülmüştür. Çölyak hastalığı ile karşılaşıldığında, sağlıklı bir yaşam için gerekli olan tek şey dikkattir. Yaşantımızı daha kolay bir hale getirmek için hastalığa sebep olan gıdalardan uzak durmaktır. Dikkatli bir beslenme programıyla her sağlıklı insan gibi bu bireyler büyür, okula gider, evlenir, çocuk sahibi olur, çalışır ve yaşantısına devam edebilirler. Çölyak bir yaşam tarzı olarak hayata yerleşmelidir.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

Hastalık tipik belirtilerle başlayabileceği gibi çok hafif belirtilerle de seyredebilir.

ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN BELİRTİLER:

Karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabilir.

YETİŞKİNLERDE GÖRÜLEN BELİRTİLER:

Karın bölgesinde öne doğru şişkinlik, yaşa göre kilo azlığı, kas zayıflığı, kansızlık, dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması, ishal, kusma, bezginlik, nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları, ağız içinde oluşan aftlar, iştahsızlık, gaz şikayetleri, eklem ve kemik ağrıları, sinirlilik, ciltte kaşıntılı döküntüler.

ÇÖLYAK HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Çölyak hastalığının insan sağlığı üzerinde önem taşıyan birçok değişimlere neden olmasından dolayı doğru teşhisi önemlidir. Teşhis yöntemlerinden kan testleri serolojik özel testler (AGA, EMA) ile ön tanı konmakta ancak kesin tanı ince bağırsak biyopsisi ile konmaktadır.

ÇÖLYAK HASTALIĞININ TEDAVİSİ NEDİR?

Çölyak hastalığının tek tedavisi ömür boyu buğday, arpa, çavdar, yulaf tahılları ve bunlardan üretilen besinlerde bulunan glutenden uzak sıkı bir diyettir.

ÇÖLYAK HASTALARI İÇİN GÜVENLİ YİYECEKLER NELERDİR?

. Tüm sebzeler,

. Tüm meyveler,

. Tüm bakliyatlar,

. Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar,

. Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin,

. Et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda

kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.)

. Una batırılmamış konserve çeşitleri,

Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir.

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA DİYET TEDAVİSİNDE TÜKETİLMEMESİ GEREKEN BESİNLER NELERDİR?

. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi).

. Galeta ununa, una batırılarak kızartılmış tavuk balık gibi et ürünleri.

. Malt kullanılan içecekler, bira votka cin v.b.

. Gluten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler.

Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bu konuda bilgi edinilmelidir.

. Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunları glütenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir.

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TÜKETİLEN ÖZEL GLUTENSİZ GIDA ÜRÜNLERİ NELERDİR?

*Glutensiz un, makarna, şehriye, çikolata, kek- kraker-bisküvi, irmik, güllaç, tarhana.

*Ayrıca gluten içermeyen karabuğday (greçka) üretilmekte olup rahatlıkla tüketilebilir.

GLUTENSİZ DİYETTE AYRICA NELERE DİKKAT EDİLİR?

Doğal gıdalara önem verilmeli (süt-et-balık- yumurta-sebze-kurubaklagil-pirinç-mısır-patates). Okul ve dışarıda yemek yerken dikkatli seçimler yapılmalı. Buğday unu karışık mısır unu, pirinç ununa dikkat edilmeli. Çok iyi bir etiket okuyucusu olunmalı. Etiketsiz gıda tüketiminde de çok dikkat edilmeli.  İlaçlar, kozmetik ürünleri, şampuan, kremler vb. gluten içerikleri yönünden dikkatli kullanılmalı. Pişirme ve hazırlık aşamasında güvenli gıdaların glutenli gıdalarla bulaş olmamasına(temas etmemesine) dikkat edilmeli.

ÇÖLYAK HASTALARI İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEME:

2011 yılında değişen sağlık uygulama tebliğine göre çölyak hastalığında; gastroenteroloji uzman hekimi tarafından 1 yıl süreli rapor düzenlenir. Bu hastaların kısıtlı diyetleri sebebi ile hayati öneme haiz özel formüllü un ve özel formüllü un içeren mamul ürünler (makarna, şehriye, bisküvi, çikolata, gofret vb.); gastroenteroloji uzman hekimi tarafından düzenlenen uzman hekim raporuna dayanılarak bir aylık;

a) 0-5 yaş için 52,50 (elli iki virgül elli) TL,

b) 5-15 yaş için 80 (seksen)TL,

c) 15 yaş üstü için 72,50 (yetmişiki virgül elli) TL, tutar ödenmektedir.

EN ÇOK OKUNANLAR

GÜLŞEN GÜMÜŞ, Üzümcü Çarşısı’nda hizmete girdi yorum yok HABERİN DEVAMI

GÜLŞEN GÜMÜŞ, Üzümcü Çarşısı’nda hizmete girdi İl Genel Meclis Başkanlığına Ali Bolat seçildi Küçük Başkan yeşil alan istedi Altı işyeri üstü otel olacak Yapayını beklerken gerçeği bulundu “Yakında çelenk sunma da kalkacak!” Her 3 evden birinde internet kullanılıyor Isparta Başbakan’ın 3 çocuk çağrısına kulak vermedi “Ahirette iman, dünyada mekan” İl Genel Meclisinde 6 üyenin yüzü değişmedi